۱ – بورس چیست؟

بورس بازاری است که به صورت متشکل و رسمی فعالیت می‌کند. بورس دارای انواعی است که عبارتند از: ۱- بورس اوراق بهادار، ۲- بورس کالا، ۳- بورس ارز ۴- بورس اوراق مشتق.

۲ – بورس اوراق بهادار چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که اوراق بهادار پذیرفته شده در آن براساس قوانین و مقررات خاصی بین خریداران و فروشندگان دادوستد می‌شود. وظیفه اصلی بورس اوراق بهادار فراهم آوردن بازاری شفاف (ارائه اطلاعات کامل برای خریداران و فروشندگان) برای دادوستد اوراق بهادار است.

۳ – خریدوفروش سهام در بورس به چه شکل انجام می‌شود؟

خریدوفروش سهام در بورس بوسیله کارگزاران و از طریق سیستم رایانه‌ای انجام می‌شود. به این ترتیب که کارگزاران به وکالت از سهامداران سفارشات خریدوفروش را وارد سیستم معاملات می‌کنند. معاملات در سیستم براساس روش حراج دو طرفه انجام می‌شود. یعنی نوبت‌های خرید براساس قیمت‌های بیشتر در هر لحظه و نوبت‌های فروش براساس کمترین قیمت در هر لحظه مرتب می‌شوند و هر زمان که بهترین قیمت خرید و بهترین قیمت فروش برابر شد معامله بر روی سهام انجام می‌شود.

۴ – کارگزار کیست؟

کارگزار شخصی حقوقی (شرکتی) است که خریدوفروش سهام توسط وی صورت می‌گیرد. مجوز کارگزاری به افرادی داده می‌شود که علاوه بر داشتن برخی ویژگی‌ها از قبیل سوابق حرفه‌ای، قبولی در آزمون و امین‌بودن، مطابق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی می‌بایست شرایط عضویت در کانون کارگزاران، پذیرش در بورس اوراق بهادار و مجوز فعالیت در بورس را دارا باشند.

۵ – کد معاملاتی چیست و نحوه دریافت آن چگونه است؟

دادوستد در سیستم معاملات از طریق کد معاملاتی صورت می‌گیرد. کد معاملاتی، کد ثابتی است که از طریق آن سرمایه‌گذار در سیستم معاملات شناسایی می‌شود. این کد که براساس مشخصات فردی سرمایه‌گذار ایجاد شده است. متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی فرد سرمایه‌گذار و یک عدد پنج رقمی است که به صورت اتوماتیک توسط سیستم رایانه‌ای مشخص می‌شود. لذا خرید و فروش اوراق بهادار مشروط به دریافت کد معاملاتی است که این امر از طریق کارگزار و با ارائه مستندات شناسایی سرمایه‌گذار نظیر شناسنامه و کد ملی امکان‌پذیر است. دریافت کد معاملاتی برای اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) مستلزم ارائه اساسنامه و روزنامه رسمی شرکت است.

۶ – هزینه دادوستد سهام در بورس اوراق بهادار برای سهامدار به چه میزانی است؟

مبلغی که خریدار برای سفارش‌های خرید می‌پردازد عبارت از ۴/۰ درصد ارزش خرید بابت کارمزد کارگزار و ۱۵/۰ درصد ارزش خرید بابت کارمزد گسترش بورس است. برای سفارش‌های فروش، علاوه بر کارمزد کارگزار و کارمزد گسترش بورس، ۵/۰ درصد از محل فروش بابت مالیات پرداخت می‌شود. حداقل کارمزد کارگزار ۱۵.۰۰۰ ریال و حداکثر آن ۱۰۰ میلیون ریال می‌باشد.

۷ – وجه حاصل از فروش سهام چه زمانی قابل وصول است؟

وجه حاصل از فروش سهام، سه روز کاری پس از انجام معامله قابل دریافت است. روزهای کاری، ایام هفته به جز روزهای پنج‌شنبه و تعطیلات رسمی می‌باشد.

۸ – چه زمانی برگه سهام خریداری شده به دست خریدار می‌رسد و از چه موقع قابل فروش است؟

گواهی‌نامه نقل و انتقال و سپرده سهام یک روز کاری پس از انجام معامله، در محل کارگزاری، آماده تحویل به خریداران سهام است. فروش سهام خریداری شده نیز از هنگام دریافت گواهی‌نامه نقل و انتقال و سپرده سهام امکان‌پذیر می‌باشد.

۹ – چرا قیمت سهام کاهش می‌یابد؟

قیمت سهام هر لحظه و بر اثر تغییرات عرضه و تقاضای بازار قابل تغییر است. اگر تعداد فروشندگان یک سهم از تعداد خریداران آن بیشتر باشد، یعنی عرضه یک سهم برای فروش بیش از میزان تقاضای آن برای خرید باشد، قیمت آن سهم کاهش می‌یابد و برعکس. برای تشریح رفتاری که به تغییرات عرضه و تقاضا در بازار سهام می‌انجامد و سبب می‌شود برخی خواهان یا خریدار یک سهم شوند و برخی دیگر رویگردان یا فروشنده آن باشند، نظریه‌های مختلفی شکل گرفته است. برخی معتقدند، اصلی‌ترین عامل شکل‌دهنده قیمت سهم شرکت نظر سرمایه‌گذاران در مورد ارزش واقعی آن شرکت است. در این راستا، کاهش قیمت سهام می‌تواند در اثر عوامل درونی و برونی مختلفی اعم از امور مالی شرکت و مسایل کلان سیاسی و اقتصادی جهان، کشور و صنعتی باشد که شرکت در آن فعالیت می‌کند. همچنین، در اکثر مواقعی که شرکت‌ها به سهامداران سود پرداخت می‌کنند یا سرمایه شرکت را افزایش می‌دهند قیمت سهام کاهش می‌یابد و این کاهش قیمت کاملاً طبیعی است. چرا که مثلاً در زمان افزایش سرمایه، تعداد سهام افراد به همان میزان که سرمایه شرکت افزایش می‌یابد زیاد می‌شود و افزایش تعداد سهام تا حدودی کاهش قیمت را جبران می‌کند.

۱۰ – مجمع عمومی چیست و انواع آن کدام است؟

مجمع عمومی شرکت سهامی، از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می‌شود. مقررات مربوط به حضور عده لازم برای تشکیل مجمع عمومی و آراء لازم جهت اتخاذ تصمیمات، در اساسنامه شرکت معین خواهد شد، مگر در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاصی برای آن مقرر شده باشد. براساس قانون تجارت، مجامع عمومی شرکت‌های سهامی به ترتیب عبارتند از مجمع عمومی مؤسس، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فو‌ق‌العاده.

۱۱ – مجمع عمومی مؤسس چه وظایفی بر عهده دارد ؟

وظایف مجمع عمومی مؤسس به قرار زیر است: ۱- رسیدگی به گزارش مؤسسین و تصویب آن و نیز احراز پذیره‌نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم. ۲- تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم، اصلاح آن. ۳- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت. ۴- تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.

۱۲ – اختیارات مجمع عمومی عادی سالیانه چیست و چه زمانی برگزار می‌شود ؟

مجمع عمومی عادی سالیانه برای رسیدگی به صورت‌های مالی شرکت، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت و تقسیم سود و اندوخته بین صاحبان سهام، سالی یکبار در زمانی که در اساسنامه پیش‌بینی شده است، تشکیل می‌شود. مجمع عمومی عادی با حضور حداقل بیش از نیمی از سهامداران به نسبت تعداد سهام رسمیت می‌یابد و تصمیمات همواره با اکثریت نصف به علاوه یک آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود. مهلت قانونی تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه طبق قانون تجارت حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی شرکت می‌باشد. دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجامع عمومی باید از طریق نشر آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار، سایت رسمی سازمان بورس یا سایت شرکت به عمل آید. فاصله بین نشر آگهی و تاریخ تشکیل مجمع حداقل ۱۰ روز و حداکثر ۴۰ روز می‌باشد.

۱۳ – مجمع عمومی فوق‌العاده چیست و چه زمانی برگزار می‌شود؟

موضوعات اصلاح یا تغییر مواد اساسنامه شرکت، کاهش یا افزایش سرمایه و انحلال شرکت فقط در مجمع عمومی فوق‌العاده قابل رسیدگی است. در مجمع عمومی فوق‌العاده دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رأی دارند باید حاضر باشند و تصمیمات مجمع همواره با اکثریت دو سوم آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود.

۱۴ – افزایش سرمایه چیست؟

هر گاه شرکت برای توسعه فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد، با پیشنهاد هیئت مدیره، سهامداران شرکت افزایش سرمایه را در جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده مورد بررسی و رأی‌گیری قرار می‌دهند تا سرمایه شرکت به میزان مورد نظر افزایش یابد.

۱۵ – روش‌های افزایش سرمایه کدام است؟

شرکت‌ها از سه روش می‌توانند سرمایه خود را افزایش دهند. الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه ب) از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم ج) از محل صرف سهام. در روش اول شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران می‌دهد و برای این کار نیازی به پرداخت وجه توسط سهامداران نمی‌باشد. در روش دوم شرکت، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به ازای دریافت ۱۰۰۰ ریال برای هر حق تقدم (به قیمت اسمی سهم) به سهامداران می‌فروشد. در روش سوم با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیره‌نویسی کلیه متقاضیان قرار می‌گیرد.

۱۶ – در چه صورت افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می‌گیرد؟

افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشد.

۱۷ – اوراق جدید ناشی از افزایش سرمایه شرکت را چگونه می‌توان دریافت کرد؟

برای اطلاع از نحوه دریافت اوراق جدید ناشی از افزایش سرمایه هر شرکت پذیرفته شده در بورس می‌توان با قسمت اطلاع‌رسانی تالارهای معاملاتی و یا با امور سهام شرکت مربوطه ارتباط برقرار کرد.

۱۸ – چه فرقی بین سهام سپرده وغیرسپرده وجود دارد؟

سهام سپرده شده در سیستم معاملاتی سازمان بورس قابل معامله می‌باشد و برگه سهم آن توسط سازمان بورس چاپ شده است. اما سهام غیرسپرده در سازمان بورس قابل معامله نمی‌باشد و برگه سهم آن توسط شرکت مربوطه چاپ شده است.

۱۹ – برای سپرده کردن سهام چه باید کرد؟

برای سپرده‌کردن سهام غیرسپرده برگه سهم شرکت، به یکی از کارگزاران بورس در تالارهای معاملاتی تحویل داده می‌شود تا پس از تحویل آن به سازمان بورس، برگه سهم شرکت باطل و برگه سهم سپرده شده توسط سازمان بورس چاپ و سپس تحویل کارگزار مربوطه شود.

۲۰ – سهام شناور آزاد شرکت‌هابه چه معنی است؟

منظور از سهام شناور آزاد مقدار سهمی است که انتظار می‌رود در آینده نزدیک، قابل معامله باشد. یعنی در مالکیت دارندگانی است که آماده‌اند در صورت پیشنهاد قیمت مناسب از سوی خریداران آن را برای فروش ارائه کنند.

۲۱ – پنجاه شرکت فعال‌تر بورس به چه معنی است؟

منظور از ۵۰ شرکت فعال‌تر بورس شرکت‌هایی هستند که قدرت نقدشوندگی سهامشان نسبت به سایر شرکت‌ها بیشتر باشد. به عبارت دیگر تقاضا برای سهام این شرکت‌ها از سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس بیشتر است.

۲۲ – چگونه پنجاه شرکت فعال‌ترانتخاب می‌شوند؟

انتخاب ۵۰ شرکت فعال‌تر بورس براساس شش معیار، در دوره‌های سه‌ماهه صورت می‌گیرد که همه این معیارها در رابطه با میزان نقدشوندگی سهام است. این معیارها عبارتند از: ۱- تعداد سهام معامله شده، ۲- ارزش سهام معامله شده، ۳- تعداد روزهای معامله، ۴- دفعات معامله، ۵- میانگین تعداد سهام منتشر شده، ۶- میانگین ارزش جاری سهام شرکت.

۲۳ – در چه شرایطی نماد یک شرکت توسط بورس متوقف می‌شود؟

در صورت وقوع هر یک از موارد زیر نماد شرکت متوقف می‌شود: ۱- هنگام برگزاری مجامع عمومی، ۲- تغییر محل شرکت، ۳- تعدیل EPS، ۴- افزایش سرمایه، ۵- تعیین اعضای هیئت مدیره، ۶- عدم ارائه اطلاعات شفاف به بورس.

۲۴ – درآمد هر سهم (EPS)چیست؟

درآمد هر سهم یا به اختصار EPS، از تقسیم سود خالص شرکت پس از کسر مالیات، بر تعداد کل سهام شرکت، محاسبه می‌شود.

۲۵ – P/E به چه معناست؟

معیاری است که درآمد سالانه یک سهم را با قیمت بازار آن مقایسه می‌کند و از تقسیم قیمت بازار به درآمد یک سهم (EPS) بدست می‌آید.

۲۶ – سود تقسیمی هر سهم (DPS)چیست؟

همه ساله شرکت‌ها بخشی از سود خالص را مطابق قانون (ذخیره قانونی) و بخشی را براساس نیاز شرکت نزد خود نگهداری می‌کنند و مابقی را بین سهامداران تقسیم می‌نمایند. بنابراین سود تقسیمی هر سهم از تقسیم کل سود قابل تقسیم به تعداد سهام شرکت بدست می‌آید.

۲۷ – سود شرکت‌ها چه زمانی پرداخت می‌شود؟

طبق قانون تجارت، در صورتی که در مجمع عمومی عادی سالیانه، تقسیم سود تصویب شود، شرکت باید حداکثر ظرف ۸ ماه از تاریخ تصویب، DPS را به سهامداران پرداخت کند.

۲۸ – برای اطلاع از نحوه دریافت سود نقدی هر سهم شرکت (DPS)، به کجا باید مراجعه کرد؟

برای اطلاع از مبلغ و نحوه دریافت DPS هر شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، می‌توان با واحد اطلاع‌رسانی تالارهای معاملاتی و یا با امور سهام شرکت مربوطه ارتباط برقرار کرد.

۲۹ – سود نقدی هر سهم شرکت به چه سهامدارای تعلق می‌گیرد؟

سود هر سهم به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی سالیانه شرکت، مالک آن سهم باشد.

۳۰ – اندوخته قانونی چیست؟

هیئت مدیره هر شرکت مکلف است هر سال ۵ درصد از سود خالص شرکت را با عنوان اندوخته قانونی ذخیره نماید. همین که اندوخته قانونی به ۱۰ درصد کل سرمایه شرکت رسید، ذخیره‌کردن آن اختیاری است.

۳۱ – بازار اولیه چیست؟

بازاری است که در آن اوراق بهاداری که یک ناشر اعم از یک شرکت یا دولت به منظور تأمین مالی خود برای اولین بار (برای عرضه به عموم) منتشر می‌کند، به فروش می‌رسد.

۳۲ – بازار ثانویه چیست؟

در این بازار اوراق بهاداری که قبلاً منتشر گردیده و در دست دارندگان است مورد مبادله قرار می‌گیرد. نمونه متشکل این بازار بورس اوراق بهادار است که از طریق کارگزاران این وظیفه انجام می‌گیرد.

۳۳ – قیمت اسمی سهم یعنی چه؟

مبلغی است که هنگام چاپ و انتشار برگه سهام توسط شرکت بر روی آن نوشته می‌شود. این رقم مطابق ماده ۲۹ قانون تجارت نباید از ۱۰.۰۰۰ ریال بیشتر باشد اما به طور معمول در اغلب شرکت‌های پذیرفته شده در بورس این مبلغ ۱.۰۰۰ ریال است.

۳۴ – قیمت بازار یعنی چه؟

قیمتی است که براساس آن سهم در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرد.

۳۵ – پرتفوی (سبد سهام بورس) چیست؟

شامل مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌باشد.

۳۶ – دلیل استفاده از سبد سهام چیست؟

افراد به منظور کاهش ریسک به جای خرید سهم یک شرکت اقدام به خرید سهام شرکت‌های مختلف می‌نمایند به عبارت دیگر نباید تمامی تخم‌مرغ‌ها را در یک ظرف قرار داد.

۳۷ – پذیره‌نویسی چیست؟

عبارت است از فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده او و پرداخت یا تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد.

۳۸ – سهام جایزه چیست؟

اگر شرکت برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته و بدون دریافت هیچگونه وجهی، سهام جدیدی صادر و به سهامداران ارائه نماید به این نوع سهم، سهام جایزه گفته می‌شود.

 ۳۹ – سود انباشته چیست؟

شرکت‌های سهامی هر ساله در صورت برخورداری از سود درصدی از آن را به جای پرداخت به سهامداران، با اهداف مختلف در شرکت نگهداری می‌کنند که مجموعه این سودهای نگهداری شده طی سال‌های مختلف سود انباشته گفته می‌شود. این سود در حساب مستقلی نگهداری می‌شود.

۴۰ – بازارگردان کیست؟

شخص حقوقی است که به منظور حفظ تعادل عرضه و تقاضای سهام یک شرکت خاص و افزایش نقدشوندگی آن بر حسب شرایط بازار اقدام به خرید و فروش آن سهم می‌نماید.

۴۱ – سهم چیست؟

سهم درصد معینی از مالکیت یک شرکت سهامی است. به عنوان مثال اگر سرمایه شرکتی یک میلیون ریال باشد با فرض اینکه این سرمایه به ۱۰.۰۰۰ سهم هزار ریالی تقسیم شده باشد فردی که ۱۰۰ سهم این شرکت را در اختیار دارد مالکیت و مشارکت وی در سود و زیان به اندازه یک درصد کل شرکت خواهد بود.

۴۲ – ورقه سهم چیست؟

ورقه سهم سند قابل معامله‌ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد و اطلاعات مهمی از قبیل نام شرکت، شماره ثبت، نام و مشخصات دارنده سهام و مبلغ اسمی سهم بر روی آن نوشته شده است.

۴۳ – شرکت سهامی چیست؟

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به تعداد معینی سهم با ارزش مساوی تقسیم شده است.

۴۴ – شرکت سهامی بر چند نوع است؟

شرکت‌های سهامی بر دو نوع سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می‌شوند. شرکت سهامی عام شرکتی است که مؤسسان آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند و شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن در موقع تأسیس، توسط مؤسسات تأمین شده است.

۴۵ – ترازنامه چیست؟

صورت حسابی است که وضعیت مالی یعنی دارائی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه شرکت را در پایان دوره مالی نشان می‌دهد.

 ۴۶ – صورت سود و زیان چیست؟

صورت حسابی است که خلاصه و نتیجه عملیات یک سال مالی شرکت یعنی درآمدها، هزینه‌ها و سود (زیان) شرکت را نشان می‌دهد.

۴۷ – اوراق مشارکت چیست؟

اوراق بهاداری است که با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های سودآور تولیدی و خدماتی صادر می‌شود.

۴۸ – تفاوت اصلی اوراق مشارکت و سهام چیست؟

اوراق سهام نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن در یک شرکت سهامی است. اما اوراق مشارکت نشان‌دهنده مبلغ معینی بدهی صادرکننده (وام گیرنده) به دارنده (وام دهنده) آن است.

۴۹ – حجم مبنا به چه معناست؟

حجم مبنا برای هر شرکت عبارت است از حداقل تعداد سهامی که باید در طول یک روز کاری معامله شود تا قیمت پایانی بتواند تغییر کند.

۵۰ – حجم مبنا برای هر سهم چگونه تعیین می‌شود؟

در حال حاضر حجم مبنا برای هر شرکت معادل ۲۰ درصد از تعداد کل سهام منتشره شرکت تقسیم بر ۲۵۰ روز کاری یعنی ۰۰۰۸/۰ تعداد کل سهام هر شرکت است.

۵۱ – آیا افراد حقیقی می‌توانند در بورس کالا خرید و فروش نمایند ؟

آری. همانند بورس اوراق بهادار افراد حقیقی می‌توانند با گرفتن کد معاملاتی از کارگزاری‌ها اقدام به خرید و فروش در بورس کالا کنند.

۵۲ – به طور کلی چند نوع اوراق مشارکت در ایران منتشر می‌شود؟

در حالت کلی سه نوع اوراق مشارکت منتشر می‌شود که شامل موارد زیر است: الف- اوراق مشارکت بانک مرکزی ب- اوراق مشارکت وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی ج- اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس .

۵۳ – اوراق مشارکت بانک مرکزی چیست؟

اوراق مشارکتی است که به منظور اجرای سیاست‌های اقتصادی دولت توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود و قابلیت بازخرید توسط بانک عامل را دارد. این دسته از اوراق در بورس اوراق بهادار قابل معامله نیست.